Je, watoto hujiitambua Lini wanapojiangalia kwenye Kioo?
Katika jaribio maarufu la kisaikolojia la miaka ya 1970, watafiti walichukua kundi la watoto wenye umri kati ya miezi 6 hadi 24 na kuweka doa dogo la rangi ya mdomo (lipstick) au poda nyekundu puani mwao. Ndiyo maana jaribio hili linaitwa “jaribio la poda (rouge test)”. Kisha waliwaweka watoto mbele ya kioo ili kuona jinsi walivyotenda – likajulikana kama “jaribio la kioo (mirror test)”. Matokeo yalikuwa haya:
– Watoto wachanga (miezi 6-12): Walionekana kufikiri kuwa mtoto wanayemuona kwenye kioo ni mtoto mwingine. Walitabasamu na kumkaribia kwa furaha.
Watoto wakubwa kidogo (miezi 13-24): Walianza kuonyesha tahadhari. Watafiti hawakuwa na uhakika kama watoto hawa walikuwa wanatambua kwamba taswira hiyo ni yao wenyewe au bado waliamini ni mtoto mwingine.
Watoto wa kutambaa (miezi 20-24): Walionekana kutambua wazi kuwa taswira kwenye kioo ni yao wenyewe. Alama kuu ya utambuzi huu ni kwamba walipokuwa wakijiangalia, waligusa doa la poda kwenye pua yao badala ya kugusa taswira kwenye kioo.
Hili ni mojawapo ya hatua muhimu sana katika maendeleo ya utambuzi binafsi kwa watoto. Inatoa ishara ya mwanzo ya kujielewa kama mtu tofauti
Ni muhimu Kuelewa: Matokeo ya jaribio la Kioo si ya Moja kwa Moja
Ingawa jaribio la kioo linaonyesha kuwa baadhi ya watoto wa miezi 20 hadi 24 wanaweza kujiitambua kwenye kioo, hilo halimaanishi kwamba tayari wanaelewa kikamilifu dhana ya "mimi" kwenye akili zao.
Kutambua taswira yao kwa macho (kujiangalia na kutambua kwenye kioo) si lazima kuelezwe kama uelewa wa kina wa nafsi au kujitambua kiakili. Hii ni hatua ya awali ya utambuzi, lakini haimaanishi kwamba mtoto ana picha kamili ya utu au nafasi yake katika ulimwengu. Kwa hivyo, ili kuelewa kwa kina ni lini dhana ya kiakili ya nafsi (self-concept) inaanza kujengeka, ni lazima kufanyika kwa tafiti ngumu zaidi, zinazohusisha uwezo wa kufikiri, lugha, hisia, na jinsi mtoto anavyojihusisha na wengine.
Kwa kifupi, jaribio la kioo ni mwanzo mzuri, lakini si mwisho wa kuelewa utambuzi wa mtoto kuhusu nafsi yake. Ni kama mlango wa mwanzo kuelekea safari ndefu ya maendeleo ya akili na hisia.
