Na mwandishi wetu.
Arusha, Tanzania – Mwelekeo mpya unaoendelea kuongezeka miongoni mwa vijana katika jiji la Arusha umeibua taharuki kwa wazazi, walimu na viongozi wa jamii. Idadi kubwa ya vijana wanajihusisha na matumizi ya bangi, pombe, sambamba na kupenda kutumia lugha za mitaani zenye misamiati ya ajabu — hali ambayo mara nyingi inahusishwa na uasi na tabia hatarishi.
Mwelekeo huu unajumuisha vipengele vya kijamii, kihisia, na kisaikolojia, na unaashiria matatizo makubwa yanayowakumba vijana wa Kitanzania — ikiwa ni pamoja na ukosefu wa ajira, shinikizo la marafiki, ushawishi wa vyombo vya habari, na upungufu wa mifumo madhubuti ya kuwasaidia vijana.
Mtazamo Kupitia Utafiti
Utafiti uliofanywa nchini Tanzania na kuchapishwa katika Pan African Medical Journal unaonesha kuwa matumizi ya dawa za kulevya yako juu miongoni mwa vijana wenye umri wa miaka 15 hadi 35, wengi wao wakiwa wanafunzi wa shule za sekondari na vyuo. Katika Arusha, watafiti wa ndani wamebainisha kuwa upatikanaji rahisi wa dawa hizo, umasikini, na kukosa shughuli ni vichocheo vikuu vya tabia hiyo. Bangi na pombe za kienyeji hutumika sana kwenye mikusanyiko isiyo rasmi, hasa katika maeneo ya mijini na pembezoni mwa miji.
Ushawishi wa Vyombo vya Habari na Muziki
Utamaduni wa vijana wa Tanzania umeathiriwa sana na muziki hasa wa Bongo Flava na hip-hop, ambao mara nyingi huonyesha maisha ya anasa, starehe kupita kiasi, na uhuru wa kuvunja kanuni za jamii. Nyimbo zinazotukuza matumizi ya vileo au lugha ya kuasi huchezwa kwenye redio za ndani na matukio ya kijamii, na kwa vijana wengi, kuiga mwenendo huu huwa njia ya kujipatia umaarufu na kutambulika mitaani.
Nguvu ya Lugha – Kutoka Utambulisho hadi Kutengwa
Sambamba na matumizi ya bangi na pombe, kuna ongezeko la matumizi ya lugha ya mtaani — misamiati ya mijini inayobadilika haraka ndani ya jumuiya za vijana. Ingawa huchangia katika kujenga utambulisho na mshikamano, pia huwatenga vijana hawa kutoka kizazi cha wazazi na mifumo rasmi. Utafiti uliochapishwa ResearchGate umebainisha kuwa lugha hii hutumika kama ngao ya kitamaduni na pia kama lugha ya siri kuficha shughuli zisizokubalika kijamii, zikiwemo matumizi ya dawa za kulevya.
Athari za Kisaikolojia na Kijamii
Wataalamu wa saikolojia wanaonya kuwa kuanza kutumia dawa za kulevya mapema na shinikizo la kutaka kupendwa huweza kusababisha matatizo ya muda mrefu ya afya ya akili, ikiwemo msongo wa mawazo, wasiwasi, na hata kushuka kwa kiwango cha ufaulu shuleni. Jarida la PLOS ONE linaeleza kuwa hatari ya uraibu huongezeka kwa vijana wanaoanza kutumia dawa hizo wakiwa na umri mdogo. Zaidi ya hayo, tofauti ya lugha huleta changamoto ya mawasiliano kati ya vijana na viongozi kama walimu au wazazi, jambo linalofanya jitihada za msaada kuwa ngumu.
Viongozi Waanza Kuchukua Hatua
Serikali za mitaa pamoja na mashirika ya kijamii wameanza kuchukua hatua. Kampeni za uelimishaji kuhusu athari za matumizi ya dawa za kulevya zimezinduliwa Arusha, zikilenga shule na vikundi vya vijana. Hata hivyo, changamoto bado ni kubwa kutokana na kasi ya mabadiliko ya utamaduni na mizizi ya ushawishi wa marafiki.
Viongozi wa kijamii, wakiwemo wa kidini, pia wameanza kulizungumzia suala hili kwa mtazamo wa maadili na kiroho. Hata hivyo, wadau wanakubaliana kuwa ni lazima kuwe na mkakati wa pamoja unaojumuisha elimu, malezi ya kimaadili, udhibiti wa maudhui ya vyombo vya habari, na miradi ya ajira kwa vijana ili kufanikisha mabadiliko ya kweli.
Mashirika Arusha Kuhusu Changamoto za Vijana
Katika miaka ya hivi karibuni, viongozi na mashirika mbalimbali mkoani Arusha wameeleza wasiwasi wao kuhusu changamoto zinazowakumba vijana, hasa katika maeneo ya matumizi ya dawa za kulevya na ukosefu wa uelewa kuhusu njia za matibabu na msaada wa uraibu.
Utafiti wa JISEM
Utafiti uliofanywa Arusha umebaini kuwa asilimia 73 ya washiriki hawakuwa na uelewa wa kutosha kuhusu madhara ya matumizi ya dawa za kulevya, huku asilimia 79 wakikosa taarifa juu ya wapi pa kupata huduma za matibabu au ushauri kwa walioathirika na uraibu.
Hatua za Kuelimisha na Kusaidia Vijana
Kituo cha Surrender For Freedom Treatment Center kilichopo Arusha, kwa kushirikiana na mamlaka za serikali za mitaa, kimekuwa kikifanya kazi kwa karibu kutoa elimu kuhusu matatizo ya uraibu. Kituo hiki kimeendesha kampeni za uhamasishaji mashuleni na katika jamii ili kuongeza uelewa na kutoa msaada kwa walioathirika.
Mpango wa Ujuzi wa Maisha - BCST
Shirika la Blue Cross Society of Tanzania (BCST) nalo limeanzisha programu za ujuzi wa maisha kwa watoto, vijana, na watu wazima Arusha, zenye lengo la kukabiliana na matumizi ya pombe, tumbaku, na dawa za kulevya. Programu hizi husaidia washiriki kupata maarifa ya kufanya maamuzi sahihi na kuishi maisha yenye afya.
Wadau na serikali mkoani Arusha wanaendelea na juhudi za pamoja kwa hatua mbalimbali mkoani katika kukabiliana na changamoto za vijana na kuijenga jamii yenye afya, elimu na maarifa zaidi kwa vizazi vijavyo.
Kama una Taarifa, Habari, Tangazo n.k Wasiliana nasi kupitia shinyapress@gmail.com au +255 788 469 464
